Πέμπτη 13 Ιουνίου 2013

ΠΡΟΤΥΠΑ-ΕΙΔΩΛΑ

Διάγραμμα της έννοιας
Προσδιορισμός της έννοιας
Είναι το πρόσωπο, που στην εξιδανίκευσή του, λειτουργεί / επενεργεί ως υπόδειγμα προς μίμηση, ιδιαίτερα για τους νέους.
Τα πρότυπα διαφοροποιούνται στο χρόνο, γιατί διαμορφώνονται με βάση τις επικρατούσες συνθήκες (κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές κ.λπ) και τις ευρύτερες αξιολογικές προσεγγίσεις μιας κοινωνίας. Στη δημιουργία τους συντελούν παράγοντες, όπως: οι φορείς κοινωνικοποίησης (οικογένεια, εκπαίδευση, ΜΜΕ), οι πνευματικοί άν8ρωποι, η κοινωνική και πολιτική κατάσταση, το ιστορικό και πολιτιστικό παρελθόν κ.α. 
Πρότυπα που πρέπει να προβάλλονται:
(με βάση και τα προβλήματα της επoχής μας)
1. Του ιδεολόγου (εποχή: κρίσης ιδεολογιών, μηδενιστικής αμφισβήτησης, έλλειψης οραμάτων).
2. Του ατόμου με αξίες, ιδανικά (εποχή: κρίσης αξιών, ανυπαρξίας ιδανικών, αλλοτρίωσης, υλιστικής νοοτροπίας)
3. Του αγωνιστή (εποχή: παθητικοποίησης, διαλυτικής εξατομίκευσης, εφησυχασμού).
4. Αυτού που συμμετέχει στα κοινά (εποχή: πολιτικής αλλοτρίωσης, ατομικιστικών προτεραιοτήτων, αποστασιοποίησης από το κοινωνικο /πολιτικό γίγνεσθαι).
5. Του πολιτικοποιημένου ατόμου (εποχή: πολιτικής αλλοτρίωσης, οπαδοποίησης, κομματικού φανατισμού, αδιαφορίας για τα κοινά).
6. Του πνευματικού ανθρώπου (εποχή: αποπνευματοποίησης, απουσίας πνευματικών ενδιαφερόντων, κυριαρχίας ειδώλων - ευτελών προτύπων, υλιστικών επιδιώξεων).
7. Του ολοκληρωμένου ηθικοπνευματικά επιστήμονα (εποχή: τεχνοκρατικής αντίληψης, στυγνής εξειδίκευσης, μονομέρειας, μονοδιάστατου προσανατολισμού του σύγχρονου ανθρώπου, μαζοποίησης).
8. Του ατόμου με πνεύμα οικουμενικής συνείδησης (εποχή: κρίσιμων παγκόσμιων προβλημάτων, παγκοσμιοποίησης των φαινομένων στο χώρο του πολιτισμού, της επικοινωνίας, της πολιτικής κ.λπ.)
9. Του ανθρώπου με οικολογικές ευαισθησίες (εποχή: υποβάθμισης ή καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος, οικολογικής κρίσης και διατάραξης της οικολογικής ισορροπίας)
10. Του φιλειρηνιστή (εποχή: παγκόσμιων αναταράξεων, δημιουργίας νέων εστιών πολέμου, πολεμικών συγκρούσεων, πυρηνικής απειλής).

Προβαλλόμενα αρνητικά πρότυπα
1. Του ευτυχισμένου καταναλωτή που:
  • ταυτίζει το «έχειν» με το «είναι».
  • διακατέχεται από το πνεύμα υλικού ευδαιμονισμού. Η ευτυχία θεωρείται ως αποτέλεσμα της καταναλωτικής δυνατότητας και όχι προσωπικών βιωμάτων.
2. Του οικονομικά και επαγγελματικά επιτυχημένου που:
  • χρησιμοποιεί αθέμιτα μέσα, για να υλοποιήσει τους ατομικιστικούς του στόχους. (αρριβισμός) ,
  • διακατέχεται από την κυριαρχία του ιδανικού του "ελάσσονος" μόχθου.
    1. Του εξειδικευμένου τεχνοκράτη που:
  • προσαρμόζεται απόλυτα στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής
  • επιδιώκει υπεραμοιβές, την απόκτηση κοινωνικοοικονομικής δύναμης, την αναβάθμιση του γοήτρου του.
  • ενεργεί δίχως κοινωνικές, περιβαλλοντικές .κ.ά. ευαισθησίες.
4. Του ατομικιστή, αδιάφορου για τα κοινωνικο - πολιτικά ζητήματα που:
  • επιδιώκει ατομικές λύσεις και αποφεύγει τη συλλογική αγωνιστική δράση,
  • δε συμμετέχει στα κοινά, κοινωνικά κινήματα κ.λπ.
5. Πρότυπα βίας που προβάλλονται κυρίως από τα ΜΜΕ, τον παγκόσμιο κινηματογράφο.
Η ταύτιση των παιδιών -που αποτελούν τα πιo ευάλωτα θύματα- με τέτοιους ήρωες καλλιεργεί έναν επικίνδυνο μιμητισμό, την επιθετικότητα κ.α.

6. Ξενικά πρότυπα
Προβάλλονται κυρίως από:
  • .την παγκόσμια πολιτιστική βιομηχανία (οι ταινίες του χόλυγουντ οι αποκαλούμενες σαπουνόπερες, οι "αστέρες" της ξένης μουσικής μαζικής κατανάλωσης κ.λπ.)
  • τη διαφήμιση (άμεση και έμμεση) ξενικών προϊόντων, που παράγονται στις τεχνολογικά αναπτυγμένες χώρες, προωθούνται στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, και οδηγούν στην ξενομανία, εξαιτίας της οποίας ελλοχεύουν οι κίνδυνοι της εθνικής και πολιτιστικής αλλοτρίωσης.
7. Τα είδωλα (αστέρες της τέχνης, του αθλητισμού). Πρόκειται για «κατασκευασμένα» και πρόσκαιρα πρότυπα που
  • προωθούνται, κυρίως, για λόγους οικονομικούς, αφού αξιοποιούνται από ισχυρούς οικονομικούς κύκλους για την ελκυστική και για αποτελεσματική προβολή των προϊόντων τους.
  • αξιοποιούνται ως μέσο αποπροσανατολισμού των πολιτών από υγιή κοινωνικά και κυρίως πολιτικά ενδιαφέροντα. Τα είδωλα δεν είναι φορείς αξιών και ιδανικών αλλά πρόσωπα που διακρίνονται για την εφήμερη και ματαιόδοξη διασημότητά τους, την κοινωνική αναγνωρισιμότητά τους, την επιδεικτική χλιδή κ.λπ.
  • χρησιμοποιούνται από το πολιτικό κατεστημένο ως μέσο κατευνασμού κάθε βαθύτερης νεανικής ανησυχίας. Το είδωλο βραχυκυκλώνει τους νέους σε μια πλαναίσθηση ζωής, τους μεταφέρει σε έναν κόσμο ψευδαισθήσεων. Καλείται να καλύψει υπαρξιακά και μεταφυσικά κενά, ιδεολογικά αδιέξοδα, ουσιαστικές πνευματικές ανησυχίες και προσωπικούς προβληματισμούς.
8. Της χειραιρετημένης/απελευθερωμένης γυναίκας η οποία φαίνεται πως μέσω:
  • της απόκτησης υλικών αγαθών και της καταναλωτικής της δυναιότητας
  • της χρήσης των συσκευών και των χρηστικών αγαθών της τεχνολογίας, αντεπεξέρχεται στους πολλούς, συχνά αλληλοσυγκρουόμενους ρόλους, έχει την ψευδαίσθηση ότι καταξιώνεται κοινωνικά και εξισώνεται με τον άντρα.
9. Του ατόμου που εξιδανικεύει τη σωματική διάσταση και αδιαφορεί για την καλλιέργεια της ηθικοπνευματικής πτυχής της προσωπκότητάς του, που:
  • αναλώνει το μεγαλύτερο μέρος του ελεύθερου χρόνου του στη βελτίωση της σωματικής του εικόνας και
  • δεν επιδεικνύει το ανάλογο ενδιαφέρον για την πνευματική του διάσταση.

Θέμα έκθεσης: Η ύπαρξη θετικών προτύπων μπορεί να εμφυσήσει την πίστη των νέων σε υψηλές αξίες και ιδανικά. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η σημασία των ιδανικών στη ζωή μας; Υποθέστε πως οι απόψεις σας πρόκειται να δημοσιευτούν σε νεανικό περιοδικό.

Η σημασία των ιδανικών
1. Ο αγώνας για την υλοποίηση ενός ιδανικού στρέφει το άτομο σε ανώτερους στόχους καλλιεργεί την πίστη σε αξίες και ενισχύει τον ιδεολογικό του εξοπλισμό. Απομακρύνει, έτσι, το άτομο από τη φθορά μιας ανούσιας καθημερινότητας, από ατομικιστικές, υλιστικές ή και ματαιόδοξες επιδιώξεις.
2. Η πραγμάτωση ενός υψηλού σκοπού απαιτεί το ξεπέρασμα των αδυναμιών, αυτοβελτίωση και πνευματική συγκρότηση. Έτσι, στην πορεία υλοποίησής του καλλιεργούνται οι πνευματικές δυνάμεις, πλαταίνει το πλαίσιο των ενδιαφερόντων και διευρύνονται οι πνευματικοί του oρίζoντες.
3. Τα ιδανικά πραγματώνονται μέσα από συλλογικές δραστηριότητες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα:
  • την καλλιέργεια των κοινωνικών αρετών (συλλογικότητας, αλληλεγγύης, περιστολής του ατομικισμού)
  • την απομάκρυνση του ατόμου από την απάθεια, τον εφησυχασμό, την αδράνεια.
Με τους κοινωνικούς αγώνες:
  • ευαισθητοποιείται το σύνολο των πολιτών για σημαντικά ζητήματα. . υλοποιούνται οι κοινωνικές αξίες (ισότητα, ισοτιμία, ισοπολιτεία, αξιοκρατία κ.λπ.)
  • επέρχονται κοινωνικές αλλαγές και ο σταδιακός μετασχηματισμός θεσμών και δομών.
4. Ο αγώνας για τα ιδανικά της δημοκρατίας συντελεί:
  • στη διαμόρφωση της πολιτικής συνείδησης (που ευνοεί την πολιτικοποίηση και αποτρέπει την κομματικοποίηση του ατόμου)
  • στη δημιουργία ενεργών πολιτών και όχι απλών υπηκόων . στην ανάπτυξη πνεύματος συμμετοχής στα κοινά . στον εκδημοκρατισμό της πολιτικής ζωής
  • στην κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων
  • στον έλεγχο των αυθαιρεσιών της εξουσίας.
5. Η ύπαρξη ιδανικών συμβάλλει στον εσωτερικό εξανθρωπισμό, στον εξευγενισμό τω συναισθημάτων, και γενικότερα, στην ηθικοποίηση του ατόμου, γιατί:
  • η πορεία υλοποίησής τους απαιτεί την απεξάρτηση από τα πάθη, τον μικροϋπολογισμό των σκοπιμοτήτων και την ευτέλεια της ιδιοτέλειας.
  • η προσπάθεια για την κατάκτηση ενός υψηλού στόχου καταξιώνεται, όταν διακρίνεται από την ποιότητα των μέσων.
6. Η πίστη σε υψηλές αξίες και η συνακόλουθη αγωνιστικοποίηση επιδρά ευεργετικά στον ψυχισμό του ανθρώπου:
  • ενισχύει τον ψυχικό εξοπλισμό με θάρρος, μαχητικότητα, επιμονή, ώστε το άτομο να αντεπεξέρχεται με εσωτερική δύναμη στις αντιξοότητες.
  • η ατομική συμβολή στην επίτευξη ενός κοινωνικού σκοπού παρέχει την αίσθηση της προσφοράς και τονώνει το αίσθημα της εσωτερικής πληρότητας.
7. Οι αγώνες για τα εθνικά ιδανικά, όπως είναι η ελευθερία, η ανεξαρτησία κ. λ. π, καλλιεργούν τη φιλοπατρία, το πνεύμα αυτοθυσίας και ενδυναμώνουν την εθνική συνείδηση.
8. Με τις προσπάθειες πραγμάτωσης των πανανθρώπινων ιδανικών:
  • αναπτύσσεται πνεύμα οικουμενική ς συνείδησης
  • οι λαοί απαλλάσσονται από τοπικιστικές, ρατσιστικές και εθνικιστικές αντιλήψεις
  • εδραιώνεται η αλληλεγγύη, η ισοτιμία, η συνεργασία και η ειρήνη μεταξύ των λαών.   

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ι.Ε.Π.: Οι νέοι φάκελοι υλικού για Αρχαία Ελληνικά, Λογοτεχνία και Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου

Ι.Ε.Π.: Οι νέοι φάκελοι υλικού για Αρχαία Ελληνικά, Λογοτεχνία και Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου