Κυριακή 30 Μαρτίου 2014

Από παιδί-βασιλιάς... παιδί-τύραννος

 
  Τρίχρονα παιδιά που κλωτσούν και επιτίθενται σε παππούδες, γιαγιάδες, γονείς. Πεντάχρονα και εξάχρονα παιδιά που βιαιοπραγούν μεταξύ τους, βρίζουν τον ή τη δασκάλα τους. Παιδιά που αρνούνται να υπακούσουν, κλαψουρίζουν, απαιτούν δώρα και την προσοχή όλου του κόσμου.
Παιδιά χωρίς όρια, που γίνονται όλο και πιο απαιτητικά, ανυπόφορα. Παιδιά-τύραννοι...
  Αφού πρώτα υπήρξαν βασιλιάδες. Σήμερα η κοινωνία έχει τεθεί στην υπηρεσία των παιδιών. Οι γονείς τα αντιμετωπίζουν σαν μονάκριβο δώρο - μια που, λόγω οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών, έρχονται αργότερα και συνήθως δεν είναι περισσότερα από ένα- και την ίδια στιγμή «απαιτούν» από αυτά να κατανοήσουν με ωριμότητα ενηλίκου τα προβλήματα των μεγάλων. Από τη μια τρέμουν μήπως και χαρακτηρισθούν «κακοί γονείς» και από την άλλη τα φορτώνουν με τα δικά τους αδιέξοδα, το δικό τους άγχος. Τα παιδιά με τη σειρά τους βιώνουν μεγάλη ανασφάλεια και, μη γνωρίζοντας πώς να αντιδράσουν, γίνονται επιθετικά. Γονείς και παιδιά αισθάνονται εύθραυστοι: Οι γονείς για την ικανότητά τους να αναθρέψουν τα παιδιά και τα παιδιά για τη δυνατότητά τους να παίξουν ρόλους που δεν είναι της ηλικίας τους.
Υπερβολική φροντίδα
  «Οι εκκολαπτόμενοι τύραννοι», αναφέρεται σε αφιέρωμα του γαλλικού περιοδικού «Le Nouvel Observateur», «δεν είναι απλώς μικροί νταήδες χωρίς πατέρα ή παραμελημένοι από οικογένειες που βρίσκονται σε απόγνωση. Όλο και συχνότερα είναι παιδιά «άρρωστα» από υπερβολική φροντίδα και προστασία».
  Όπως σημειώνει στην «K» η οικογενειακή σύμβουλος κ. A. Χαλίμου-Γαβριηλίδη, «Οι νέοι γονείς είναι πρόθυμοι να εξασφαλίσουν ό,τι χρειάζεται για να είναι το νεοφερμένο μωρό τους υγιές και χαρούμενο. Το μωρό αρχίζει να εκπαιδεύεται στο πώς να απολαμβάνει όλα όσα με απλοχεριά του προσφέρονται. Ήδη νήπιο, έχει εκπαιδευθεί να έχει ό,τι, όταν και όπως το επιθυμεί. Καθώς, όμως, μεγαλώνει, μεγαλώνει και η ανάγκη να αυξηθούν οι λίγοι περιορισμοί που ώς εκείνη τη στιγμή έχουν βάλει οι γονείς του. Τότε αρχίζουν τα δύσκολα για τον μικρό «βασιλιά», που θυμώνει όλο και συχνότερα και μετατρέπεται σε τύραννο. Τα πράγματα γίνονται δύσκολα και επικίνδυνα για τους γονείς και για το παιδί-τύραννο. Και δεν πρόκειται, βέβαια, για έναν «αυτοδημιούργητο» τύραννο, μια που οι γονείς και οι συγγενείς «εργάστηκαν» πολύ καιρό για να τον δημιουργήσουν».
  Ο Άρης είναι σήμερα έξι χρόνων, ένα πανέξυπνο παιδί με χιούμορ και πλήρεις γνώσεις περί του τρόπου χρήσης όλων των ηλεκτρονικών συσκευών του σπιτιού. Αλλά ο Άρης δεν μπορεί να φάει ποτέ μόνος, δεν μπορεί να ντυθεί μόνος και οτιδήποτε δεν του χρησιμεύει άμεσα, εκσφενδονίζεται με χάρη ή οργή προς άγνωστη κατεύθυνση. O Άρης έχει πάντα αυτό που θέλει? κάθε «όχι» των γονιών» παραμερίζεται μπροστά σε αφόρητα κύματα υστερίας. O Άρης δεν έχει κάποιο πρόβλημα με τα δόντια ή τον οισοφάγο του, αλλά μετατρέπει τη διαδικασία της μάσησης και κατάποσης σε ένα αληθινό μαρτύριο γι' αυτόν που τον προσέχει. Δεν έχει κάποιο πρόβλημα κινητικό, αλλά είναι σχεδόν αδύνατο στη μητέρα του να του φορέσει ομαλά το παντελόνι? το κορμί του, τα πόδια του δεν «βοηθούν», μένουν αδρανή την ίδια στιγμή που τα χέρια του υπεραπασχολούνται με κάποιο παιχνίδι.
  Στο παρελθόν υπήρχαν γονείς που τυραννούσαν τα παιδιά τους με την ατέρμονη αυταρχικότητά τους. H «εγκαθίδρυση» της δημοκρατίας μέσα στην οικογένεια αποτελεί μια σημαίνουσα κατάκτηση και επέφερε σημαντική πρόοδο. Τώρα πια, οι γονείς ακούν τις απόψεις των παιδιών τους και σέβονται τα δικαιώματά τους. Όμως αυτό απέχει πολύ από το γεγονός ότι κάποια παιδιά οδηγούνται -λόγω αδυναμίας των σύγχρονων γονιών- να γίνουν «αφεντικά» στο σπίτι. H δημοκρατία δεν αποτελεί μια ειδυλλιακή κατάσταση, ένα μπουκέτο καλών συναισθημάτων. Συνιστά μια συνεχή αντιπαράθεση απόψεων και ο γονιός πρέπει να ξέρει να λέει «όχι» στο παιδί, για να καταλαβαίνει το παιδί το «ναι». Και όταν οι γονείς δεν αναλαμβάνουν τον ρόλο τους, τότε τα παιδιά τους «υποχρεώνουν» να τον αναλάβουν με τη συμπεριφορά τους. Συμπεριφορά που συνήθως ενέχει στοιχεία βίας -λεκτικής συνήθως- και επιθετικότητας.
Γιος σε ρόλο... συζύγου
  Συχνά η επιθετική, τυραννική συμπεριφορά των παιδιών ή των εφήβων απέναντι στους γονείς τους έχει τις ρίζες της στην επιδίωξη δημιουργίας έντονης συναισθηματικής σχέσης από την πλευρά των γονέων. Το φαινόμενο παρατηρείται συχνά -αλλά όχι πάντα- ανάμεσα σε μοναχικές μητέρες και τους γιους τους. Όπως δηλώνει η εκπαιδευτική ψυχολόγος κ. A. Μούγερ: «Το φαινόμενο είναι αρκετά συχνό, ειδικά σε χωρισμένους γονείς. Μαμάδες βάζουν τους γιους τους σε ρόλο άνδρα, προκειμένου να καλύψουν το κενό μιας συντροφικής σχέσης. Δεν το κάνουν συνειδητά, δεν έχουν πρόθεση να κάνουν κακό στο παιδί τους. Αλλά ένα παιδί που κουβαλά μια τέτοια ευθύνη γίνεται πολύ επιθετικό. Όχι διότι δεν αγαπά τη μαμά του, αλλά διότι πρόκειται για μια σχέση που δεν αντέχεται».
  Στις περιπτώσεις αυτές, η επιθετική, βασανιστική συμπεριφορά του παιδιού αποτελεί ουσιαστικά το «αντίτιμο» στην έντονη συναισθηματική εξάρτηση που έχει καλλιεργήσει ο γονέας. Αυτήν που πλήττει την αυτονομία του και το εμποδίζει να αποκτήσει ένα δικό του εσωτερικό κόσμο, μια δική του ταυτότητα. «Εάν παρατηρήσει κάποιος προσεκτικά τα παιδιά, βλέπει ότι προσπαθούν να αυτονομηθούν από μικρή ηλικία», συμπληρώνει η κ. Μούγερ. «Μία από τις πρώτες λέξεις που λένε είναι «μόνος μου» ή «μόνη μου»».
Πλάσμα-σωτήρας
  Άλλοτε, ο γονιός που θεωρεί το παιδί αντιστάθμισμα απέναντι στις δυσκολίες της ζωής το αντιμετωπίζει σαν ένα μικρό ενήλικα στον οποίον μπορεί να εμπιστευθεί τα πάντα. «Αυτό που δεν κατανοούν οι γονείς είναι ότι έτσι προκαλούν στα παιδιά πολύ μεγάλη αγωνία», δηλώνει η κ. Μούγερ και συνεχίζει: «Φυσικό δεν είναι να νιώθει αγωνία και ανασφάλεια ένα πιτσιρίκι πέντε ετών, όταν η μητέρα του, μια γυναίκα 35 ετών, το ρωτά εάν θα πρέπει να χωρίσει από τον μπαμπά του;». Το παιδί μετατρέπεται σε καταφύγιο, σε πλάσμα-σωτήρα, στο οποίο δεν τίθενται όρια και προσφέρονται όσο περισσότερα υλικά αγαθά είναι δυνατόν. Γονείς στα πρόθυρα διαζυγίου ή κατάθλιψης ζητούν από το παιδί να τους «συμπαρασταθεί» και το ανταμείβουν με τη θέση του ηγεμόνα μέσα στο σπίτι.
  «Όταν το παιδί είναι ένας από τους σημαντικούς στόχους του γονιού, αλλά όχι ο μοναδικός, τότε ο γονιός βρίσκει μόνος του την ισορροπία ανάμεσα στην τρυφερότητα και την αυστηρότητα», λέει ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής κ. N. Δορμπαράκης. «Όταν η ζωή του γονιού αποκτά νόημα από το παιδί, τότε ο γονιός δεν βάζει όρια στο παιδί. Το παιδί αναγκάζεται να βάλει μόνο του τους κανόνες. Αλλά τι κανόνες να βάλει ένα παιδί; Το αποτέλεσμα είναι παιδί και γονείς να ζουν σε μια χαοτική κατάσταση», συμπληρώνει.
  Οι μητέρες αισθάνονται συνήθως ενοχές διότι εργάζονται και λείπουν από το σπίτι. Οι πατεράδες είναι σε σύγχυση ως προς τον γονεϊκό τους ρόλο. Πιστεύουν ότι πρέπει να ακούν τα παιδιά και να κάνουν διάλογο μαζί τους και την ίδια στιγμή ότι πρέπει να είναι αυστηροί. Τελικά, οι νέοι γονείς «χάνονται» και αισθάνονται ελάχιστα σίγουροι για το αν είναι καλοί γονείς.
Μήνυμα ασφάλειας
  «Εάν οι γονείς κατανοήσουν πόσο πολύ εξαρτάται από τη δική τους συμπεριφορά το εάν το παιδί θα νιώσει σιγά-σιγά ασφάλεια και αυτάρκεια, θα βρουν σίγουρα τον τρόπο να καλύψουν την ανάγκη του για γονεϊκή παρουσία», σημειώνει η κ. Χαλίμη-Γαβριηλίδη. «Δεν έχει σημασία το πόση ώρα είναι ο γονιός με το παιδί, αλλά η ατμόσφαιρα που θα έχει αυτή η ώρα και ποια μηνύματα θα λαμβάνει το παιδί. Μπορεί ο πατέρας ή η μητέρα να λέει ασθμαίνοντας: «Αντε, έλα να παίξουμε ή να μιλήσουμε γιατί δεν έχω πολλή ώρα. Με κυνηγούν ένα σωρό δουλειές». Τότε το μήνυμα που εισπράττει το παιδί είναι: «Δεν είσαι κάτι σημαντικό για μένα, έχω πολλά πιο σπουδαία πράγματα να κάνω». Αυτό δυσαρεστεί, θυμώνει και οργίζει το παιδί, που μετατρέπεται πια σε τύραννο. »Μπορεί ο πατέρας ή η μητέρα να πει με χαμόγελο: «Τώρα αρχίζει η δικιά μας ώρα. Πόσο χαίρομαι που παίζουμε και συζητάμε μαζί, που μοιραζόμαστε όσο ελεύθερο χρόνο έχουμε». Τότε το παιδί εισπράττει ένα άλλο μήνυμα: «Είσαι σπουδαίο παιδί. Μπορείς να κάνεις πολλά». Αυτό το δεύτερο μήνυμα προσφέρει στο παιδί χαρά. Νιώθει ασφάλεια και σιγουριά και αρχίζει σιγά-σιγά χωρίς γκρίνια και επιθετικότητα να ανεξαρτητοποιείται για να πετάξει σε λίγο με τα δικά του φτερά».
Μαρία Δεληθανάση
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΠΗΓΗ: http://www.kathimerini.gr/134977/article/epikairothta/ellada/apo-paidi-vasilias-paidi-tyrannos

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου χωρίς δικά σας σχόλια. (100-120 λέξεις)
Μονάδες 25

Β1. Τα σημερινά παιδιά, κατά την άποψη της αρθρογράφου, είναι: «Παιδιά χωρίς όρια, που γίνονται όλο και πιο απαιτητικά, ανυπόφορα. Παιδιά-τύραννοι...». Να εντοπίσετε τα αίτια αυτής της συμπεριφοράς με βάση το κείμενο.
Μονάδες 10
Β2. Ποιους τρόπους και ποια μέσα πειθούς χρησιμοποιεί η αρθρογράφος για να υποστηρίξει τις απόψεις της; Να δώσετε ένα παράδειγμα από κάθε περίπτωση.
Μονάδες 10
Β3. αναθρέψουν, επέφερε, πρόκειται, μετατρέπεται, σύγχυση: Να βρείτε την ετυμολογία των λέξεων και να γράψετε δύο παράγωγα από το β' συνθετικό τους.
Μονάδες 5
Β4. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η έβδομη παράγραφος του κειμένου; «Συχνά η επιθετική .......αντέχεται». Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 10
Γ. Στα πλαίσια μιας συζήτησης με θέμα την κοινωνικοποίηση των παιδιών να γράψετε ένα κείμενο στο οποίο θα επισημάνετε το ρόλο της οικογένειας στην εκδήλωση παραβατικών συμπεριφορών των νεαρών ατόμων. (500-600 λέξεις).
Μονάδες 40
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ι.Ε.Π.: Οι νέοι φάκελοι υλικού για Αρχαία Ελληνικά, Λογοτεχνία και Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου

Ι.Ε.Π.: Οι νέοι φάκελοι υλικού για Αρχαία Ελληνικά, Λογοτεχνία και Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου